Những điều cần biết về kinh tế số

2022-10-15

Divega Cách mạng 4.0 bùng nổ trên toàn cầu, khái niệm kinh tế số dần trở nên phổ biến. Kinh tế số không chỉ thúc đẩy ngành công nghệ thông tin mà còn tác động tới mọi ngành nghề, lĩnh vực phục vụ cuộc sống con người. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu kinh tế số là gì, vai trò ra sao. Bài viết sau đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các vấn đề trên.

Theo Đại học Oxford, kinh tế số là “một nền kinh tế vận hành chủ yếu dựa trên công nghệ số, đặc biệt các giao dịch điện tử tiến hành thông qua internet”. Tại Việt Nam, Chính phủ cho rằng, kinh tế số là hoạt động kinh tế sử dụng công nghệ số và dữ liệu số làm yếu tố đầu vào chính; sử dụng môi trường số làm không gian hoạt động chính; sử dụng công nghệ thông tin - viễn thông để tăng năng suất lao động; đổi mới mô hình kinh doanh và tối ưu hóa cấu trúc nền kinh tế.

Đặc điểm của kinh tế số

Theo Đại học Oxford, kinh tế số là “một nền kinh tế vận hành chủ yếu dựa trên công nghệ số, đặc biệt các giao dịch điện tử tiến hành thông qua internet”. Tại Việt Nam, Chính phủ cho rằng, kinh tế số là hoạt động kinh tế sử dụng công nghệ số và dữ liệu số làm yếu tố đầu vào chính; sử dụng môi trường số làm không gian hoạt động chính; sử dụng công nghệ thông tin - viễn thông để tăng năng suất lao động; đổi mới mô hình kinh doanh và tối ưu hóa cấu trúc nền kinh tế.

Thành phần của kinh tế số

Theo Đại học Oxford, kinh tế số là “một nền kinh tế vận hành chủ yếu dựa trên công nghệ số, đặc biệt các giao dịch điện tử tiến hành thông qua internet”. Tại Việt Nam, Chính phủ cho rằng, kinh tế số là hoạt động kinh tế sử dụng công nghệ số và dữ liệu số làm yếu tố đầu vào chính; sử dụng môi trường số làm không gian hoạt động chính; sử dụng công nghệ thông tin - viễn thông để tăng năng suất lao động; đổi mới mô hình kinh doanh và tối ưu hóa cấu trúc nền kinh tế.F

Nền kinh tế số được tạo nên từ 3 thành phần:

  • Kinh tế số ICT: đây là lĩnh vực dịch vụ viễn thông và công nghiệp công nghệ thông tin. Kinh tế số ICT gồm các hoạt động như sản xuất sản phẩm điện tử và phần cứng, phát triển phần mềm và nội dung số, cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin và viễn thông.
  • Kinh tế số internet: các hoạt động kinh tế diễn ra hoàn toàn trên internet, gồm có: dịch vụ số, kinh doanh số, kinh tế dữ liệu, kinh tế nền tảng, kinh tế thuật toán, kinh tế biểu diễn, kinh tế chia sẻ…
  • Kinh tế số của các ngành: dựa vào nền tảng số trong các ngành truyền thống, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ số tạo ra phân khúc kinh tế số này. Hoạt động của nó bao gồm: quản trị điện tử, thương mại điện tử, ngân hàng số, tài chính số, sản xuất thông minh, nông nghiệp thông minh, du lịch thông minh.
  • Nền kinh tế số được tạo nên từ 3 thành phần: Kinh tế số ICT: đây là lĩnh vực dịch vụ viễn thông và công nghiệp công nghệ thông tin. Kinh tế số ICT gồm các hoạt động như sản xuất sản phẩm điện tử và phần cứng, phát triển phần mềm và nội dung số, cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin và viễn thông. Kinh tế số internet: các hoạt động kinh tế diễn ra hoàn toàn trên internet, gồm có: dịch vụ số, kinh doanh số, kinh tế dữ liệu, kinh tế nền tảng, kinh tế thuật toán, kinh tế biểu diễn, kinh tế chia sẻ… Kinh tế số của các ngành: dựa vào nền tảng số trong các ngành truyền thống, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ số tạo ra phân khúc kinh tế số này. Hoạt động của nó bao gồm: quản trị điện tử, thương mại điện tử, ngân hàng số, tài chính số, sản xuất thông minh, nông nghiệp thông minh, du lịch thông minh.

    Vai trò của kinh tế số trong nền kinh tế

    • Kinh tế số có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế. Điều này được thể hiện trong việc tạo ra quy mô, tốc độ tăng trưởng và giúp các nền kinh tế thay đổi trên bình diện: Phương thức sản xuất (nguồn lực, hạ tầng, cách thức vận hành sản xuất – kinh doanh) và cấu trúc kinh tế: Sự xuất hiện của tài nguyên số, của cải số là các nguồn lực phát triển mới đã làm thay đổi vị thế của mỗi quốc gia. Chính sự phát triển của công nghệ cao, thông tin đa dạng và trí tuệ con người là thước đo sức mạnh của một quốc gia.
    Kinh tế số thúc đẩy nền kinh tế chung toàn cầu
    • Tăng trưởng bền vững hơn: công nghệ hiện đại giúp con người đưa ra các giải pháp quản lý, vận hành và hoạch định tương lai tốt hơn.
    • Tăng cơ hội thay đổi cuộc sống cho nhiều người: với chi phí thấp và dễ dàng tiếp tập, kinh tế số mở ra cơ hội kết nối con người ở khắp mọi nơi trên thế giới. Ngoài ra, các quốc gia có thể dựa vào công nghệ mới của nền kinh tế số để hoạch định chính sách, hợp tác quốc tế, vạch ra phương hướng giải quyết khoảng cách giàu nghèo, nâng cao dân trí…
    • Tăng trưởng bền vững hơn: công nghệ hiện đại giúp con người đưa ra các giải pháp quản lý, vận hành và hoạch định tương lai tốt hơn.
    • Tăng cơ hội thay đổi cuộc sống cho nhiều người: với chi phí thấp và dễ dàng tiếp tập, kinh tế số mở ra cơ hội kết nối con người ở khắp mọi nơi trên thế giới. Ngoài ra, các quốc gia có thể dựa vào công nghệ mới của nền kinh tế số để hoạch định chính sách, hợp tác quốc tế, vạch ra phương hướng giải quyết khoảng cách giàu nghèo, nâng cao dân trí…

    Tác động của kinh tế số đối với doanh nghiệp

    Kinh tế số mang đến những giá trị và lợi ích to lớn cho doanh nghiệp toàn cầu. Với sự bùng nổ của internet, các công ty có thể tiếp cận, chia sẻ thông tin nhanh chóng và tận dụng tối ưu cơ hội hợp tác đa phương. Bên cạnh đó, doanh nghiệp dễ dàng tìm thấy các công cụ tự động hóa thông minh và tiện dụng để không ngừng đẩy mạnh hoạt động sản xuất, kinh doanh.

    Tại Việt Nam, đón đầu xu hướng phát triển của nền kinh tế số, các doanh nghiệp đã chủ động hội nhập vào chuỗi công nghệ toàn cầu. Để không bị tụt lại phía sau, mỗi doanh nghiệp bắt buộc phải tự thay đổi quy trình sản xuất - kinh doanh truyền thống sang mô hình mới theo hệ sinh thái có sự liên kết chặt chẽ với nhau. Theo báo cáo Nền kinh tế số Đông Nam Á vừa công bố của Google, Temasek và Bain & Company ước tính tổng giá trị hàng hóa nền kinh tế số Việt Nam năm 2022 sẽ đạt 23 tỷ USD, tăng khoảng 28% so với kết quả của năm 2021 (18 tỷ USD), dẫn đầu Đông Nam Á. Đây là một tín hiệu đáng mừng cho thấy sự chuyển mình của các doanh nghiệp trong nước trước xu hướng kinh tế số toàn cầu

    Một số hoạt động tiêu biểu của doanh nghiệp trong nền kinh tế số như:

    • Làm việc từ xa: không cần đến văn phòng, mọi người vẫn có thể làm việc và kết nối với các thành viên trong công ty ở bất cứ nơi đâu với thiết bị kết nối internet. Điều đó cho phép cập nhật liên tục các quy trình diễn ra trên nền tảng kỹ thuật số và thông tin tổng hợp chính xác.
    • Sử dụng internet vạn vật (IoT): thông qua việc kết nối thế giới kỹ thuật số - vật lý bằng cách thu thập, đo lường và phân tích dữ liệu, IoT có thể dự đoán, tự động hóa các quy trình kinh doanh và tiết lộ các mô hình hiệu quả. Dữ liệu này có thể giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định, hướng phát triển phù hợp hơn trong một bối cảnh đầy cạnh tranh.
    • Hội thảo trực tuyến: không còn giới hạn về biên giới, hội thảo trực tuyến giúp kết nối các chuyên gia, doanh nghiệp, khách hàng… với nhau một cách dễ dàng. Các sự kiện này dễ dàng tiếp cận số lượng lớn người quan tâm, tham gia và tương tác cùng nhau.
    • Thay đổi trải nghiệm khách hàng: trong nền kinh tế số, khách hàng có cơ hội tiếp cận các dịch vụ, sản phẩm đa dạng của nhiều doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể ứng dụng công nghệ để tương tác với khách hàng sâu sắc, toàn diện, xây dựng hệ thống phản hồi liên tục.

    Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 bùng nổ mạnh mẽ, kinh tế số đang dần đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế mỗi quốc gia. Những triển vọng và cơ hội từ kinh tế số nếu doanh nghiệp tận dụng hiệu quả có thể tạo ra giá trị vô cùng lớn về kinh tế, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.